ستارگان خاک، فیلم سینمایی، با موضوع شهدای دفاع مقدس، به نویسندگی و کارگردانی عزیزالله حمیدنژاد

عزیزالله حمیدنژاد متولد ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۸ در گرمسار است. او از دوران دبیرستان به نقاشی علاقه‌مند شد و سپس به عکاسی روی آورد. حمیدنژاد در سال ۱۳۵۶ جذب سینمای آزاد شد. او از سال ۱۳۶۲ش به تلویزیون رفت و در گروه فیلم و سریال مشغول شد (حمیدنژاد).

حمیدنژاد در کارنامه نویسندگی و کارگردانی خود سابقه تولید فیلم­هایی مانند «هور در آتش» و «ستارگان خاک» را در حوزه دفاع مقدس دارد. او با نویسندگی و کارگردانی خود، فیلم سینمایی ستارگان خاک را در سال ۱۳۷۳ش تولید کرد (همو).

فیلم «ستارگان خاک» داستان زندگی شهیدی از استان بوشهر است که در سال ۱۳۶۲ش به شهادت رسیده است. «عبدالنبی یحیایی» زادۀ روستای انارستان از توابع شهرستان دشتستان است. او در عملیات والفجر۲ به شهادت رسیده است و در روستای تنگ­ارم دفن شده است. عوض، دوست و همرزم عبدالنبی­ست که یک پای خود را در همین عملیات از دست داده و جانباز شده است. عوض پس از جنگ روزگار خود را با چوپانی می­گذراند و در این بین، هیچ ­لحظه‌­ای از یاد دوست شهیدش غافل نمی­شود. او دلتنگی­های خود را با خواندن و شنیدن «شروه» که نوایی حزین و جنوبی­ست با کوه نجوا و رفع می­کند. پدر شهید که حالا ۱۰ سال از شهادت فرزندش گذشته است، متوجه نشست خاک مزار فرزندش می­شود و درصدد تعمیر قبر و همچنین تعویض سنگ مزار عبدالنبی برمی­آید. عوض هم تمام تلاشش را می­کند تا از طریق همراهی با پدر شهید در خرید سنگ مزار، یاد رفیق شهیدش را زنده نگه دارد اما مالک دام­ها که عوض را به چوپانی گمارده است راضی به مرخصی عوض نمی­شود. عوض هم بی­اعتنا به این مخالفت، راهی شهر می­شود تا سنگ مزار عبدالنبی را تهیه کند. همین مساله باعث می­شود تا مالک دام­ها عذر عوض را بخواهد و در پی چوپانی جدید باشد.

در روز موعود، پدر و عموی شهید به همراه چند نفر از اهالی روستا برای تعویض سنگ مزار شهید به آرامستان روستا می­روند و با کمک یکدیگر قطعه بتنی روی مزار را برمی­دارند. بعد از برداشتن سنگ مزار متوجه می­شوند که سنگ­های لحد هم بخاطر نفوذ آب و ریزش دیواره مزار، فرو افتاده­­اند. آن­ها با اذن شرعی مجبور به نبش قبر می­شوند و در کمال تعجب و برخلاف تصور اولیه، بوی خوشی را از مزار شهید استشمام می­کنند. حاضران که پس از ۱۰ سال از شهادت و دفن عبدالنبی، انتظار مشاهده استخوان­های شهید را دارند؛ پس از کنار زدن خاک­های مزار متوجه می­شوند که برخلاف­ پوسیدن کفن، پلاستیکی که شهید درون آن قرار داشته سالم است. غلامحسین، عموی شهید، و نورمحمد که از اهالی تنگ‌ارم است، وارد مزار می­شوند تا پلاستیک را جابجا کنند. نورمحمد دستش را زیر پلاستیک فرو می‌کند و حیرت ­زده اطراف را نگاه می‌کنند. او پس از کشیدن دست خود از زیر پلاستیک، متوجه خونی شدن دستش می­شود. بقیه نیز حیرت­ می‌کنند و با چشمانی بهت­زده به داخل مزار نگاه می­کنند. لحظات می­گذرد و حاضران قدری به خود مسلط می‌شوند. غلامحسین و نورمحمد پلاستیک را بلند می­کنند و بدن شهید را که بعد از ۱۰ سال هنوز سالم است از مزار خارج می­کنند. هنگام خارج کردن بدن شهید، مقداری خون از پیکر عبدالنبی به داخل مزار می‌­ریزد.

در حین خارج کردن بدن شهید از مزار، موسیقی فیلم با صوت واقعی اذان عبدالنبی عجین می­شود و حالتی ملکوتی در فیلم ایجاد می­کند. این فیلم بر اساس واقعیت ساخته شده و سالم و گرم بودن پیکر شهید یحیایی توسط حاضران تایید و ثبت شده و استشهاد آنان موجود است. روزنامه رسال و کتاب خط عاشقی به نقل از حسین کاجی این واقعه را در دهه ۷۰ شمسی نقل کرده­اند و همین مساله باعث شده تا عزیزالله حمیدنژاد با سفر به روستای تنگ­ارم و پس از مصاحبه و تحقیق دست به ساخت «ستارگان خاک» بزند.

از بازیگران این فیلم می‌توان به مهدی قلی­پور، محمد کمالی، ناصر ندافیان، مهدی فقیه، مجتبی فیاض، مرتضی فیروزی، نورمحمد کاظم‌زاده، سکینه محبی و زهرا مظلومی اشاره کرد. این فیلم به تهیه­کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال ۱۳۷۳ تولید شده است و از آن زمان تقریباً هرساله در ماه محرم، توسط سیمای ملی پخش می­شود

مأخذ: حمیدنژاد، عزیزالله(کارگردان فیلم ستارگان خاک)، مصاحبه با مؤلف، ۱۵ خرداد ۱۴٠۴.

/مصعب یحیایی/